Miasto w 1948 roku

Rynek około 1941-44

Krośniewice są dziś starannie zagospodarowanym, schludnym i dobrze zabrukowanym miastem. Leżą wśród pszenno - buraczanych gruntów. Posiadają dwie największe cukrownie Ostrowy i Dobre.

Miasto ma dwa połączenia kolejki wąskotorowej : Krośniewice - Nieszawa i Krośniewice - Ozorków. 30 procent ludności pracuje w warsztatach kolejowych kolejki wąskotorowej, reszta w przemyśle cukrowym, w rzemiośle i rolnictwie. Część wielkiego budynku szkolnego, którą Niemcy wysadzili w powietrze obecnie się odbudowuje (czytaj Odbudowa szkoły z 1949 roku ).

Słowem w Krośniewicach tętni jakieś życie. Obywatele kochają swoje miasto i chlubią się każdym jego osiągnięciem. Przeżywają z nim wszelkie kłopoty i zmartwienia. Radzi są, że w pałacu urządzono obecnie wzorowy ośrodek rolniczo - nasienny. Znajduje się tu wzorowa mleczarnia Miłonice, która zaopatruje Łódź w najlepsze masło śmietankowe i sery, a Pabianicom dostarcza kazeinę do wyrobu grzebieni, guzików, spinek itp.

Krośniewice żyją i rozwijają się. Odczuwa to nawet przygodny turysta.

Dziennik Łódzki 1948

Epitafium

Tablica epitafijna foto ekrosniewice.pl

Tablica epitafijna z krośniewickiego kościoła poświęcona ks. F. Katuszewskiemu oraz ks. K. Jaźwińskiemu.

Konstanty Jaźwiński (11.04.1860 - 1.10.1933), w wieku 38 lat trafił w 1898 roku "na parafię" do Krośniewic. Wieloletni krośniewicki Proboszcz, mianowany w 1918 roku kanonikiem honorowym warszawskim. Zmarł na zapalenie płuc w 1933 roku i został pochowany na cmentarzu w Krośniewicach.

Natomiast o księdzu Katuszewskim, zamordowanym w czasie II wojny światowej, pisałem w wątku Ksiądz Proboszcz.

Nie spychajcie ciuchci z torów (1979)

Artykuł "Nie spychajcie ciuchci z torów" z 1979 roku, porusza temat przyszłości krośniewickiej kolejki.

"Bez usług ciuchci nie wyobrażają sobie pracy cukrownie w Leśmierzu, Ostrowach, Dobrem, Gosławicach.(..)Zachwyciła również szwedzkich właścicieli wesołych miasteczek, którzy postanowili zakupić zużyte już parowozy i wagoniki, aby po wyremontowaniu wozić nimi swoich gości. Transakcje opłacają się, bo za zarobione w ten sposób pieniądze zakupione zostają nowe lokomotywy spalinowe w Rumunii. (...) Jaka będzie przyszłość tej miniaturowej kolei, bo choć potrzebna i ona zapewne zawędruje kiedyś do muzeum kolejnictwa. I dziś nie jest zbyt dochodowa, choć wykorzystywana przez okrągły rok, szczególnym powodzeniem cieszy się w sezonie jesiennym, w okresie wywozu ziemiopłodów. W pozostałe miesiące nie zawsze cały skład pociągu jest w pełni wykorzystywany. (..)Ile lat jeszcze kujawska kolej dojazdowa świadczyć będzie swoje usługi trudno dziś wyrokować. Na razie jednak - ciągle jest jeszcze potrzeba."

Tygodnik Płocki 1979

Łódź w pigułce

"Łódź w pigułce" to nazwa fresku namalowanego na ścianie łódzkiej kamienicy przy ulicy Piotrkowskiej 71. Znajdują się na nim 33 najbardziej zasłużone dla Łodzi postacie. Wśród nich zamieszkały w Krośniewicach, właściciel dóbr krośniewickich, ojciec przemysłowej Łodzi Rajmund Rembieliński. Fresk powstał w 2000 roku.

Słuchowisko "Matysiakowie"

Matysiakowie - najstarsze słuchowisko radiowe w Polsce, emitowane od 1956 roku.

Jedna z audycji dotyczyła zbiorów Jerzego Dunin Borkowskiego.

Powiatowe Życie Kutna nr 2/302/2011

Więcej o J. Dunin - Borkowskim przeczytasz  tutaj

Folder na 100-lecie

Folder "100 lecie budowy Krośniewickiej Kolei Dojazdowej na Kujawach i Ziemi Łódzkiej" wydany w 2014 roku przez Muzeum im. J. Dunin - Borkowskiego w Krośniewicach.

Mleczarnia 1939

OSM Krośniewice (2013)

Stanisław Konecki, społecznik z Miłonic pod Krośniewicami, wraz z grupą kilku zapaleńców postanowił założyć spółdzielnię mleczarską. W 1929 roku uruchomiono pierwszą produkcję w Miłonicach, jednak dynamiczny rozwój mleczarni spowodował zapotrzebowanie na wybudowanie nowego, większego zakładu. Jego lokalizację ustalono w Krośniewicach, na podmiejskiej działce wykupionej od Rembielińskich. Kamień węgielny pod budowę nowej mleczarni położono w 1938 roku, natomiast uroczyste jej otwarcie nastąpiło 3 maja 1939 roku.

Niebawem wraz z wkroczeniem okupantów do Krośniewic zakład przeszedł w ręce niemieckie.

Po wojnie rozbudowano mleczarnię w ramach pomocy UNICEF i dzięki temu w 1950 roku powstaje w Krośniewicach proszkownia mleka. W okresie PRL-u w krośniewickiej mleczarni produkowano m.in. masło, mleko w proszku, sery Liliput, Solan, Feta. 

Aktualnie najbardziej znanym produktem jest marka Robico, której wyroby wytwarzane są w Niedrzewiu (Oddział Spółdzielni Mleczarskiej Krośniewice).

"Zapalnik"

Jeden z czytelników www.ekrosniewice.pl nakierował mnie na losy pana Zenona Matraszka, którego historia opisana jest na stronie http://www.matraszek.9com.pl/familia/kutno . Polecam lekturze historię tego żołnierza Armii Krajowej, później Ludowego Wojska Polskiego a następnie prezesa krośniewickiej spółdzielni mleczarskiej.

Towarzystwo Ogródków Działkowych (1937)

Tablica przy wejściu do ogródków działkowych

W latach 30 ubiegłego wieku Hrabina Rembielińska przekazała kilka hektarów ziemi najuboższym mieszkańcom Krośniewic. Na otrzymanej łączce wypasano konie, kozy, krowy do czasu, aż burmistrz Feliks Andrysiewicz pod koniec 1936 roku, zaproponował założenie ogródków działkowych. 

1 stycznia 1937 roku powołano do życia Towarzystwo Ogródków Działkowych w Krośniewicach , na którego czele stanął sam burmistrz Andrysiewicz. Będąc zaradnym gospodarzem miasta, pozyskał on środki finansowe z Ministerstwa Opieki Społecznej na zagospodarowanie ogródków. Z tych funduszy wybudowano w centralnym punkcie, piękny drewniany pawilon z salą zebrań, mini przedszkolem dla dzieci działkowców oraz mieszkaniem stałego dozorcy. 

W czasie II wojny światowej,  zadbany teren  ogródków przejęli i uprawiali Niemcy. 

Po wojnie teren zmniejszono a nowy zarząd zdecydował o nadaniu ogródkom imienia Karola Świerczewskiego. Po kilkudziesięciu latach funkcjonowanie ogródków zostało zagrożone, gdyż pod koniec lat 80 teren krośniewickich ogródków działkowych miał zostać przeznaczony na zabudowę wielorodzinną. Planowano zakończenie inwestycji w 2000 roku a same ogródki miały być zlokalizowane w nowym miejscu - w Krzewiu. Pomimo zagrożeń ogródki działkowe pozostały nienaruszone. Niestety, jak widzimy na tablicy umieszczonej przy wejściu, patronem dla działkowców nadal pozostaje Karol Świerczewski.

Młodym czytelnikom przypomnę, że Karol Świerczewski to Polak, który w czasie wojny polsko - bolszewickiej 1920 roku walczył po stronie Armii Czerwonej przeciwko wolnej Polsce. Świerczewski to późniejszy generał radziecki, komunista wydający wyroki śmierci na żołnierzach Armii Krajowej. W okresie PRLu komuniści robili z niego bohatera, co zrozumiałe dla tamtych czasów,  dlatego został patronem ogródków w Krośniewicach.

Ale teraz ? 

Czy ta tablica i ten patron symbolizują 25 lat wolności w Krośniewicach ? 

Czy Krośniewice to komunistyczny skansen ?

Wstyd

Opis Krośniewic z 1915

Krośniewice ok.1915r. z kolekcji www.ekrosniewice.pl

Opis miasta w notatce Komitetu Niesienia Pomocy w Królestwie Polskim z 1915 roku.

Krośniewice, piękna majętność rodziny Rembielińskich, których wojna nie zastała w domu. Zajeżdżamy przed kościół w celu porozumienia się z proboszczem ks.Jaźwińskim. W kościele ślady wojny, popękały od huku dział przede wszystkim piękne kolorowe okna, na zewnątrz tu i owdzie na murze ślady szrapneli (pocisków artyleryjskich - przyp. J.S.), to samo w mieście. Odwiedzamy również miejscowego lekarza p.dr.Kucharskiego, który podobnie jak ksiądz proboszcz przyobiecał w tej okolicy być pomocnym komitetowi (Komitet Niesienia Pomocy w Królestwie Polskim - przyp. J.S.) w jego czynnościach. 


Czytaj też opis miasta z 1917 roku : Pamiętnik dziesięciolecia

Pogrzeb Hrabiny (1895)

Grób rodziny Rembielińskich (fot.ekrosniewice.pl)

Pelagia, żona Aleksandra Rembielińskiego, została pochowana w 1895 roku w Krośniewicach.

Dziennik Poznański 5.12.1894

W Warszawie przedwczoraj zmarła Pelagia hr.Branicka ur. 17.09.1830 roku, córka śp. Konstantego Ordynata Zamojskiego  i Anieli z Ks.Sapiehów.

W 1854 roku poślubiła w Hamburgu śp. Aleksandra Rembielińskiego właściciela dóbr Krośniewice, zmarłego w 1872 roku.

W 1873 roku wyszła powtórnie za mąż za śp. Ksawerego hr. Branickiego.

Owdowiawszy w 1879 roku zamieszkała w Warszawie.

Krośniewice 1895

W piątek 19 stycznia odbyło się w naszym kościele nabożeństwo żałobne przy zwłokach ś.p. hrabiny Pelagji z Zamojskich Branickiej, zmarłej w Warszawie dnia 2-go grudnia. Po nabożeństwie ksiądz kanonik, proboszcz parafji tutejszej, wygłosił do zgromadzonego ludu mowę, w której wspominał szlachetne czyny zmarłej. Potem orszak żałobny wyruszył z kościoła na cmentarz w asystencji kilku księży i licznie zgromadzonego ludu. Nawet żydzi, przypominając sobie dobrodziejstwa ś.p. hrabiny, pośpieszyli oddać jej ostatnią posługę. Bo też to była kobieta, jakich niewiele spotyka się na świecie. Iluż to biedaków znalazło u niej wsparcie, ile ubogich, wdów i sierot doznawało od niej pociechy, odchodząc z hojną jałmużną! A i podróżni, i podupadli urzędniczy czy rzemieślnicy, nie odeszli od niej z próżną ręką. Słowem, był to anioł prawdziwej cnoty i miłosierdzia. Dlatego wszyscy zanosimy za nią do Boga modlitwy, mówiąc: daj jej Boże królestwo niebieskie!

Zobacz zdjęcie i metrykę chrztu Pelagii - tutaj. 
Zobacz rownież Pelagię z dziećmi - Pelagia Rembielińska z Zamojskich

Kościół w Krośniewicach (1887)

Notatka prasowa z 1887 roku opisująca kościół w Krośniewicach.

Pierwotny dawny kościółek spalił się roku 1681. Na jego miejsce wystawił ks.Bardziński, sufragan kujawski, nową drewnianą świątynię w roku 1692 pod wezwaniem Wniebowzięcia N.M.P i S.Michała Archanioła. 

W roku 1872 stanął obok niego nowy kościół już murowany (o poświęceniu kamienia węgielnego w 1866 roku przeczytasz tutaj ), środkami miejscowych dziedziców pp.Rembielińskich i ogółu parafian. Roku 1878 nowy ten przybytek został konsekrowany.

Wzniesiono tę nową świątynię z cegły palonej, w stylu ostrołukowym, z jedną wieżą ozdobioną zgrabnymi narożnikami przy zakończeniu. Wielki ołtarz posiada pięknego pędzla obraz Ukrzyżowanie Zbawiciela, dar Karola hr.Zamoyskiego. Zwracają też uwagę dwa dobrego pędzla włoskiego obrazy, zawieszone w prezbiterium. Ładne są też dwa kolorowe okna tegoż prezbiterium, z których jedno przedstawia Ucieczkę do Egiptu, drugie Zwiastowanie N.M.P. 

Straż ogniowa

Ochotnicza Straż Pożarna w Krośniewicach, została założona w 1880 roku. Co o niej pisano tuż po jej powstaniu ? Tym razem przedstawiam dwie notatki prasowe z lat 1881 i 1883.

Straż ogniowa ochotnicza w osadzie Krośniewice mającej około 1600 mieszkańców, składa się z 80-u kilku dzielnych członków czynnych, którzy w razie ognia śpieszą na ratunek. Inni członkowie dają składkę pieniężną, z której sporządzają się narzędzia ratunkowe. Miło jest przypatrywać się, z jaką ochotą, zapałem i siłą straż Krośniewicka ratuje nieszczęśliwych pod przewodnictwem głównego naczelnika Stankiewicza oraz pomocników jego Kakowskiego i Kaufmana.
Narzędzia ratunkowe, jako to : sikawki, beczki, haki, topory i inne, mieszczą się w stosownym budynku i są w jak najlepszym porządku, a to dzięki łaskawemu przyłożeniu się ze strony hr. Branickiej. (Gazeta Świąteczna 1881 r.)


W roku 1880 została urządzona z ochotników straż ogniowa, składająca się z 100 członów czynnych, a należą do niej obywatele miejscy, żydzi i rzemieślnicy, - nawet służący od nich także należą do straży. Serce się raduje na widok szlachetnych tych ludzi wszelkich stanów, zajęć i wyznania, podążających na dany sygnał do niesienia pomocy na wypadek ognia w miasteczku lub okolicy. Krośniewice w roku 1882 kilkakrotnie były zagrożone pogorzelami, swoja straż jednak zawsze skuteczny ratunek dała.(Gazeta Świąteczna 1883 r.)

Zobacz też zdjęcie krośniewickich strażaków z lat 30 (tutaj)

Pelagia Rembielińska z Zamojskich

Pelagia Rembielińska z dziećmi około 1872 r.

Pelagia hr. Zamoyska (1830-1894) córka Konstantego Hr. Zamoyskiego i Anieli Ks. Sapiehy, poślubiła w 1854 roku Aleksandra Rembielińskiego (czytaj zaślubiny w Hamburgu). Matka Stanisława i Konstantego Rembielińskich. Po śmierci męża, Aleksandra Rembielińskiego (1872) poślubiła w Paryżu w 1873 roku Franciszka Ksawerego Branickiego. Zmarła w grudniu 1894 roku Warszawie, ale została pochowana miesiąc później w Krośniewicach w styczniu 1895 roku (czytaj Pogrzeb Hrabiny)

Jej portret znajduje się w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce.

Więcej o Rembielińskich znajdziesz w kategorii Rodzina Rembielińskich.

Odbudowa szkoły (1949)

Artykuł z DŁ z 1949 roku opisujący powojenny proces odbudowy szkoły w Krośniewicach.

Krośniewice 1949

Szkoła współcześnie

Krośniewice 2015

Wiersz o kościele

Kościół w Krośniewicach / fot. ekrosniewice.pl

Ks.Heintsch tak wspominał po latach powstanie wiersza "Kościół w Krośniewicach" : "poszedłem do kościoła, zaopatrzony w papier i pióro, usiadłem w ławce i opisałem kolejno wszystko : różne zakamarki, figury, obrazy i napisy w tej świątyni z moim lakonicznym odautorskim komentarzem; powstał utwór niekonwencjonalny, bez wyodrębniania poszczególnych stacji - Droga Krzyżowa".

Ks. Paweł Heintsch

Kościół w Krośniewicach

Droga krzyżowa

Wszystko to starzy znajomi,

opiszę ich po kolei

na wieczną rzeczy pamiątkę,

idąc tą drogą krzyżową.

Płacząca Maria z Magdali

i Maria największa w koronie, 

(pod tym krzyżem upadam,

który wziąłem na grzbiet mój).

Choć dobrowolnie przyjęty,

ciąży mi jednak nieznośnie.

Jeżeli nawet koniecznie

z matką się muszę tu żegnać,

pożycz mi, Janie, pióra,

orlego pióra mi pożycz.

Ryk zarzynanej ofiary

z rykiem króla pustyni,

łączą się harmonijnie

secundum Marcum et Lucam.

Wytłumacz faryzeuszom,

kto to naprawdę jest człowiek,

poniżony przez grzech swój,

wzgardzony z powodu szczerości.

 Szymonie, pomóż mi dźwignąć

to niewygodne brzemię,

a ty, szlachetna i mężna,

krew otrzyj z oczu i czoła.

Nie płaczcie nade mną, niewiasty,

łez waszych tu nie potrzeba,

Tereska niech składa ofiarę,

a Michał niech walczy i wygra.

Józef na zawsze Dzieciątko,

zachowa w silnych ramionach,

w ramionach swych niezawodnych,

w codziennej pracy stwardniałych.

Stanisław wdzięk niewinności,

łączy z powagą dojrzałych,

przeżył telegraficznie

i nagrał na taśmę wieczności.

Franciszku, dobrze, że jesteś :

w cierpieniu naprawdę jest radość,

a Ty, Dominiku, bez przerwy,

odmawiaj za nas Różaniec.

Lepsze jest miłosierdzie

od ofiar naszych i wotów,

lepsze niż mędrca starego,

"Vanitas vanitatum".

Straszliwe jest miejsce, gdzie mieszka

Ukrzyżowany chlebem,

(Ojciec wzruszony się schylił

nad przybitym swym Synem)

zdobią je lilie białe

i fioletowe dzwonki,

które barwami śpiewają

pieśń łagodną dla oka.

Jeżeli to nie wystarczy,

mogę jeszcze wam dolać

kilka litrów krwi własnej,

aby ożywić ten obraz.

Bardzo mi będzie to miłe,

o kłopocie nie myślcie,

pijcie sobie wesoło,

niech wam będzie na zdrowie.

1959 r. 

"Jego czasy i jego współcześni"

"Rajmund Rembieliński. Jego czasy i jego współcześni" to wydana w 1989 roku praca zbiorowa pod redakcją Aliny Barszczewskiej - Krupy.

Publikacja prezentuje referaty i głosy w dyskusji o Rajmundzie Rembielińskim, wygłoszone na ogólnopolskiej sesji popularnonaukowej w 1977 roku. Dodatkowo zawiera najważniejsze teksty napisane przez Rajmunda Rembielińskiego.

W książce poznajemy postać R. Rembielińskiego, jego związki z Łomżyńskiem, inicjatywy w Łodzi czy działalność w departamencie płockim. Nie znajdujemy w niej wielu informacji o Krośniewicach, które pojawiają się jedynie w kontekście jego małżeństwa z Agnieszką Opacką czy drugiego małżeństwa z Antoniną. W książce znajdziemy również dwie fotografie z krośniewickiego parku.

Polecam dla chcących zgłębić wiedzę o tej postaci.

Polecam też więcej postów z kategorii rodzina Rembielińskich

Cmentarz żydowski w Krośniewicach

Cmentarz żydowski w Krośniewicach / foto : ekrosniewice.pl

Cmentarz żydowski znajduje się przy ulicy Poznańskiej w Krośniewicach. Powstał prawdopodobnie w XIX wieku. W 2014 roku teren cmentarza został ogrodzony (foto z 2015 r.).

W latach 40 i 50 XX wieku płytami nagrobnymi (macewami) z krośniewickiego cmentarza utwardzano teren m.in. Plac Wolności.

Pamiętam, że jeszcze pod koniec lat 80 (około 1987/1988 roku), przy okazji prac remontowych wykonywanych na Pl.Wolności odkopane płyty nagrobne leżały na stercie w miejscu obecnego miejskiego szaletu.

Derby Krośniewic

Mecz o moralne mistrzostwo Krośniewic pomiędzy ZZK Krośniewice a KS "Strzelec" Krośniewice w 1938 roku, przyniósł zwycięstwo klubowi kolejarzy, którzy pokonali KS "Strzelca" 7:5.
Pierwsza połowa stała pod znakiem całkowitej przewagi kolejarzy, co uwydatniło się w wyniku 6:2. Druga połowa nie obrazuje przebiegu gry, ponieważ pomimo przewagi technicznej drużyny robotniczej przeciwnicy uzyskali 3 bramki, co w dużej mierze zawdzięczają grze brutalnej i pobłażliwości sędziego.

Bramki dla ZZK zdobyli : Korycki (2), Guittef (3), Rzentaliński, Paluszkiewicz (po 1).
Dla Strzelca : Muzynowski (3), Gawrowski i Piasecki (po 1).

Polska Macierz Szkolna

Polska Macierz Szkolna, to powstała na początku XX wieku organizacja kulturalno - oświatowa, której celem było krzewienie i popieranie oświaty w duchu chrześcijańskim i narodowym poprzez zakładanie i prowadzenie w języku polskim instytucji wychowawczo - oświatowych (szkół, bibliotek, czytelni) . Jednym z jej inicjatorów był Henryk Sienkiewicz.

W listopadzie 1906 roku krośniewickie Koło Macierzy postanowiło otworzyć kursy dla analfabetów i czytelnie w Krośniewicach oraz szkółkę w Miłonicach.

Zarząd Koła Macierzy w Krośniewicach stanowili : Kajetan Kucharski, Zygmunt Raczyński, Wacław Lissowski, Kazimierz Konicki, Andrzej Przychódniak, Ludwik Tarnowski.
W skład Komisji Rewizyjnej weszli : Ludwik Jasiński, Nepomucen Bieńkowski, M.Turna.
Delegatami zostali : Konstanty Rembieliński, J.Sztembert.

Teatr Ziemi Łódzkiej

Wikipedia : Budynek TZŁ obecnie T.Studyjny

Teatr Ziemi Łódzkiej - objazdowy teatr działający w latach 1953-1980.

W sezonie 1974-1975 w repertuarze teatru znalazło się widowisko folklorystyczne "Idzie chmura od Krośniewic" oparte na twórczości Oskara Kolberga.

Twórczość Kolberga, związaną z Krośniewicami, przybliżałem w wątku Oskar Kolberg

Aleksander Rembieliński

Zawartość chwilowo niedostępna

Żydzi o księdzu katolickim

Karykatura z okresu międzywojennego

Ohydną napaścią na księdza, zabitego w katastrofie samochodowej, nazwać można korespondencję z Krośniewic, zamieszczoną w "Hajncie"(nr. 223), gdzie czytamy :
"Niedawno temu u nas w Krośniewicach zajął urząd (!) księdza wikarego, niejaki (?) p.(!) Mieczysław Ciołkowski, zawzięty antysemita. Przed jego przybyciem do Krośniewic nasze (!) miasteczko nie znało plagi (?) zwanej "antysemityzmem". Objeżdżając na rowerze, po całych dniach rozpowszechniał różne gazety znanej treści, których głównym hasłem jest bojkotowanie żydów. W tym też celu kazał sporządzić 2 tablice przy parkanie i przy płytce "Matki Boskiej", na których codziennie nalepiał sam odezwy i gazety szczujące. (?) Objeżdzał na bryczce oblepionej odezwami i adresami chrześcijańskich sklepów i warsztatów i nawoływał do kupowania tylko u chrześcijan."
W dalszym ciągu żargonówka opisuje katastrofę samochodową, pogrzeb księdza i nabożeństwo za jego duszę, dodając oczywiście kłamliwie, że na to nabożeństwo przyjechało niewielu chłopów z okolicy. Czy ten opis wymaga jeszcze komentarzy ?

Głos Mazowiecki, 1937 rok.

Weteran Sułkowski

Relacja Bolesław Jar-Jamera z Krośniewic

Małe prowincjonalne miasteczko Krośniewice. 
Magistrat : dookoła pełno bezrobotnych.
Podłe czasy ! ...- odzywa się jeden z tłumu...
Trudno żyć ....- mówi drugi...
Wtem przeciska się przez ciżbę staruszek. 
Pytają go : No jak tam, dali wam co ?
A gdzie tam ! Mówią, żem za stary na zapomogę.....- odpowiada.
Ktoś powiada : Dobre nastały czasy. Jak Felek poszedł do nich, to mówią, że za młody na zapomogę a temu staruszkowi znów mówią, że za stary.
Ten staruszek - mówi ktoś - to podobno weteran z powstania, kolega Trojanowskiego, weterana, co umarł, co go tak pięknie chowali z orkiestrą i wojskiem....
No tak - mówi ktoś inny - ale za tamtym miał się kto upomnieć.
A skąd tego znasz - pyta znów ktoś.
Znam go. Mieszka na Kościuszki. Stary nie ma z czego żyć a pono walczył za Ojczyznę w powstanie, siedział 8 lat w katordze, ścigali go Moskale, a teraz nawet emerytury nie może dostać.
Podchodzę do gromady i pytam : 
Co to za jeden, ten staruszek ?
To weteran - mówią - pan Sułkowski.
Zacząłem rozmawiać z p.Sułkowskim.
Oj, kochany panie, znajduję się w skrajnej nędzy - mówi. Nie starałem się w swoim czasie o zaopatrzenie należne weteranom, gdyż miałem jako taką możność zarobkowania, a nie chciałem obciążać Państwa w chwili kiedy rozpoczynało nowe życie. Rozumiałem w jakich krytycznych warunkach znajduje się nasz kraj, o wolność którego walczyłem, ale teraz stojąc już na progu nędzy i mając 89 lat, wyciągam ręce prosząc o jakąś zapomogę, lecz wszędzie na próżno. W powstaniu byłem w partii pod dowództwem Kononowicza i Czachowskiego, mając bezpośrednich zwierzchników Mar.Wagnera i kpt.Sawickiego. Brałem udział w bitwach pod Wojsławicą, Biskupicami, Piekiełkiem i Suchedniowem. Pod Biskupicami w lipcu 1864 roku zostałem ranny i po ranie tej do dziś dnia mam znak. Do niewoli dostałem się w lubelskiem w folwarku Kiesz. W sierpniu 1864 r. zostałem skazany na wygnanie w głąb Rosji, do miasta Czerdynia w guberni permskiej i tam przebywałem do roku 1872. po powrocie z wygnania ciężko musiałem pracować na kawałek chleba. Dziś młode pokolenie nie chce o nas starych dbać.
Z oczu starca zaczęły płynąć łzy a ja pomyślałem sobie. : jak społeczeństwo może patrzeć na tych ludzi, którzy ofiarą całego życia dowiedli jak droga była im Polska ? 

Bolesław Jar-Jamer (b.podoficer 5 p. Legionów I Brygady) z Krośniewic w 1933 roku starał się zainteresować "Towarzystwo Przyjaciół Weteranów 1863" losem pana Sułkowskiego.

O wspomnianym w relacji powstańcu Trojanowskim, pisałem w wątku Szymon Trojanowski

Dawny zajazd / apteka

Krośniewice pół wieku temu

Tour de Pologne 1948

W 1948 roku ostatni etap wyścigu dookoła Polski przebiegał przez Krośniewice. 

4 lipca trasa prowadziła z Łodzi przez Krośniewice do Warszawy (193 km). 

Zwycięzcą Tour de Pologne w 1948 został Wacław Wójcik (Polska).

Natomiast w 1977 roku przez Krośniewice przebiegała trasa Wyścigu Pokoju (czytaj więcej)  

Ośrodek Kultury 1984

Zawartość chwilowo niedostępna

Listy z krośniewickiego getta

"Archiwum Ringelbluma. Listy o Zagładzie" to zbiór listów wydobytych z gruzów warszawskiego getta.
Znajdują się tam m.in. listy z krośniewickiego getta od Róży Kapłan do swojego męża Szmuela w warszawskim getcie..

Poniżej fragment jednego w wielu codziennych listów wysyłanych z Krośniewic.

Krośniewice 24/01/1942

Mój Drogi Szmulu!
(..)Jestem zła na siebie samą, dla nas jest wielkim nieszczęściem, że z góry wiemy, co nas czeka. Lepiej jest, że się nie wie i jest to niespodziewane, to człowiek, gdy go nawet wywożą, to też myśli, że sobie jakoś poradzi.
Ja sobie wmówiłam, że wszędzie sobie dam radę, a tu takie nieszczęście, wszyscy jesteśmy zrezygnowani i oczekujemy ostatnie pożegnanie. Nie jestem wstanie opisać panikę i przy tym położeniu muszę pracować, chociaż praca nie idzie, jednak pracuję i może to jest szczęściem, że chwilami się zapomina, co mnie czeka. Bądź mi zdrów. Całuję Cię mocno. Twoja kochająca Cię Rózia.

"Archiwum Ringelbluma. Tom 1 : Listy o Zagładzie"
Ruta Sakowska
Żydowski Instytut Historyczny 1997

"Solidarność" PGR Błonie

Notatka prasowa, styczeń 1990 roku.

Fotografia rodzinna Andersów

Fotografia prezentująca rodzinę Andersów. Od lewej stoją : Albert Anders oraz jego synowie urodzeni w Błoniu (Krośniewicach) Władysław, Karol, Jerzy, Tadeusz oraz syn Władysława - Jerzy.

Więcej w kategorii Generał Anders i jego rodzina

1 maja 1984

W 1984 roku, przy słonecznej pogodzie ulicami odświętnie przystrojonego miasta przeszedł pochód majowy.
Najpierw odsłuchano retransmisji przemówienia I sekretarza KC PZPR gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Następnie pochód wyruszył ulicami miasta.
Otwierały go poczty sztandarowe, w tym Komitetu Miasta i Gminy PZPR oraz Miejskiej Rady Narodowej. Jak zwykle okazale prezentowała się załoga Kujawskiej Kolei Dojazdowej, której orkiestra tradycyjnie uświetnia w Krośniewicach majowe święto. Licznie reprezentowana była młodzież szkolna i zorganizowana w ZSMP. Żywe kwiaty niesione przez nią w pochodzie złożone zostały pod tablicą ku czci kolejarzy poległych w walce z okupantem hitlerowskim. Nad kolumną załogi OSM powiewały flagi o barwach wielu państw zaprzyjaźnionych z naszym krajem podkreślając internacjonalistyczny charakter robotniczego święta. W pewnej chwili nad pochodem uniosło się w powietrze 40 gołąbków symbolizujących pokój i 40-lecie Polski Ludowej.

Na podstawie notatki prasowej, Tygodnik Płocki 1984.

Strażacy

Zawartość chwilowo niedostępna

Eugeniusz Rembieliński

Eugeniusz Rembieliński - ur. w 1824 r. w Warszawie. Młodszy syn Rajmunda Rembielińskiego (lat 49) i Antoniny z Weltzów (lat 23).
Odziedziczył Jedwabne, stąd brak jego większych związków z Krośniewicami.
W roku 1860 poślubił Zofię Łączyńską, ale małżeństwo w 1866 roku zostało unieważnione.

W skorowidzu mieszkańców miasta Warszawy na rok 1854, Eugeniusz Rembieliński widnieje jako właściciel dóbr, zamieszkały przy Krakowskim Przedmieściu 412b.

E.Rembieliński i Z.Łączyńska

Natomiast w testamencie swojej matki, Antoniny Skarżyńskiej z domu Weltz z pierwszego męża Rembielińskiej, spisanym w Sokolnikach Wielkich 02.07.1867 roku, Eugeniusz wymieniany jest jako zamieszały w Wiedniu.

Opisując pierwszą żonę Rajmunda Rembielińskiego, dziedziczkę Krośniewic, wspominałem, że wysłała ona do Eugeniusza swoje pamiętniki, aby je wydrukował i opublikował, co jednak nie nastąpiło (czytaj więcej Agnieszka Opacka )

Plakat z 1914

Niemiecki plakat z listopada 1914 roku.
Opisywane wydarzenia miały miejsce w ramach "operacji łódzkiej", która była jedną z większych bitew na froncie wschodnim w czasie I wojny światowej.

Fotokopia nadesłana przez czytelnika, znaleziona w zasobach internetowych.

"Prymas Tysiąclecia"

Kard. Stefan Wyszyński (fot.wikipedia)

Styczeń 1968.
Od strony Warszawy pędzi Ford 500, który wpada w poślizg pomiędzy Pomarzanami a Krośniewicami i rozbija się o drzewo. W aucie znajduje się kierowca oraz pasażerowie: Prymas Stefan Wyszyński oraz księża Józef Glemp (późniejszy Prymas) oraz Hieronim Goździewicz.
Ksiądz Kardynał został lekko ranny w twarz. Natomiast Józef Glemp doznał lekkich obrażeń ciała i został opatrzony w Ośrodku Zdrowia w Krośniewicach.

Zdarzenie to wspominał później Prymas Józef Glemp w książce Mileny Kindziuk "Prymas Tysiąclecia" (Warszawa 2011)
"Ojcowską troskę Wyszyńskiego wspomina też kardynał Józef Glemp:
- Zimą 1968 roku jechaliśmy z Prymasem na wizytację parafii do Gniezna. Mieliśmy wypadek. Nasz samochód wpadł w poślizg i rozbił się na drodze w okolicy Krośniewic. Nie odnieśliśmy ciężkich obrażeń, ja jednak rozbiłem głowę o przednią szybę i miałem rozcięte czoło."


Czytaj też o wizycie Prymasa Glempa w Krośniewicach z okazji 600 lecia parafii

Najstarsza mapa

Mapa z około 1850 roku. Jest to najstarsza z dotychczas opublikowanych tutaj map.

Na mapie oznaczona m.in. Fabryka Tabaczna, Dwór Błonie, Cegielnia itd.

Więcej map na stronie kliknij link

Mapa przygotowywana od 1822 roku. Pomiary terenowe zakończono w 1839 roku. Pierwsze wydanie pochodzi z roku 1843, natomiast do sprzedaży trafiła dopiero w 1857 roku. Stąd też zapewne datowanie na około 1850, traktowane jako "uśrednienie" powyższych dat.

Boisko

Błonie
Tuż po wojnie krośniewickie drużyny piłkarskie (w mieście były 2 drużyny futbolowe), z powodu braku boiska, rozgrywały mecze oraz trenowały na Błoniu.
Niestety, ale miejscowi miłośnicy kopanej, musieli mierzyć się nie tylko z rywalami, ale i z....krowami. Gdyż miejsce służące za prowizoryczne boisko, było miejscem do wypasania krów z folwarku Błonie. Krowy były u siebie, więc nie raz przerywały rozgrywki sportowe. Sytuacja stała się dramatyczna, gdy uległy zniszczeniu bramki, przez co krośniewickie drużyny nie mogły w 1949 roku przystąpić do rozgrywek. Te wydarzenia były bezpośrednią przyczyną wydzielenia nowej lokalizacji dla boiska piłkarskiego.

Dwa kluby ?
Czy po wojnie w Krośniewicach były dwie drużyny czy dwa kluby futbolowe ?
W moich poszukiwaniach natrafiłem na wzmianki, że w latach 40-stych i 50-tych klubem sportowym z Krośniewic był KS Kolejarz Krośniewice.
Natomiast informacje o Krośniewiance Krośniewice, pojawia się dopiero w latach 60-tych.
Skoro Krośniewianka odwoływała się do daty utworzenia 1946, to znaczy, że wtedy ten klub istniał niezależnie od Kolejarza ?
Czy raczej, jak przypuszczam, Krośniewianka powstała później i kontynuowała tradycję KS Kolejarza, stąd odwoływanie się do daty 1946 ?
Moje pytania i przypuszczenia wynikają stąd, że nie zajmowałem się badaniem historii krośniewickich klubów sportowych a na powyższe informacje natrafiłem zupełnie przypadkowo. Może ktoś potrafi rozwiać wątpliwości ? Warto, aby ta tematyka została szczegółowo opracowana.

Jubileusz
Może ten wpis zaktywizuje lokalne środowisko do dokumentowania i opracowania historii piłki w Krośniewicach. Choć współczesna Krośniewianka powstała w 2009 roku, to myślę, że w przyszłym roku warto świętować okrągłą 70 rocznicę piłkarskich Krośniewic w powojennej Polsce.

Przeczytaj również moje wcześniejsze wpisy :  Krośniewianka - Widzew oraz wychowanek Krośniewianki

Zbrodnia Katyńska : Stanisław Kodymowski

Stanisław Kodymowski - urodzony w 1899 roku w Lubrańcu, ppor.rezerwy, uczestnik wojny polsko  - bolszewickiej 1920 roku. Następnie był nauczycielem w szkole w Krośniewicach oraz był odpowiedzialny za pogotowie wojenne w naszym mieście.


Został uznany "za "wroga władzy sowieckiej" dlatego został zamordowany przez radziecką policję polityczną NKWD w Katyniu 1940 roku.

Decyzją Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Stanisław Kodymowski został pośmiertnie awansowany w 2007 roku na stopień porucznika.

W 2010 roku społeczność krośniewickiego liceum posadziła Dąb Pamięci poświęcony pamięci Stanisława Kodymowskiego.
Akcja sadzenia Dębu Pamięci została zorganizowana w ramach programu "Katyń...ocalić od zapomnienia" :
"Celem programu "Katyń ...ocalić od zapomnienia" jest uczczenie pamięci Bohaterów Zbrodni Katyńskiej a zarazem przywrócenie ich sylwetek zbiorowej pamięci narodu poprzez posadzenie 21.857 Dębów Pamięci. Każdy Dąb upamiętnia konkretną osobę, która zginęła w Katyniu, Twerze lub Charkowie, według zasady jeden Dąb jedno nazwisko."
źródło o akcji http://www.katyn-pamietam.pl/


wcześniej opublikowałem
Zbrodnia Katyńska : Zenon Wypychowski
Zbrodnia Katyńska ; Wacław Szatkowski
Zbrodnia Katyńska : Tadeusz Wolin

Imieniny Komendanta

żródło : wikipedia

W 1929 roku w całym kraju uroczyście obchodzono imieniny Wodza Narodu Józefa Piłsudskiego.
W Krośniewicach organizatorami byli: Związek Strzelecki, Straż Pożarna, Harcerstwo, Towarzystwo "Lutnia", Związek Kolejarzy oraz władze miasta.

Po nabożeństwie w kościele katolickim oraz w synagodze, udano się na specjalne posiedzenie Rady Miasta, celem uchwalenia depeszy z życzeniami dla Marszałka. Tekst jej został odczytany mieszkańcom i entuzjastycznie przez mieszkańców zaakceptowany.

Tego dnia odbyły się w Krośniewicach trzy seanse filmowe oraz kwestowano na łódź podwodną im. Marszałka Piłsudskiego.

XXX Wyścig Pokoju

Okolicznościowy znaczek pocztowy

W 1977 roku trasa XXX Wyścigu Pokoju przebiegała przez Krośniewice.
Trasa 3 etapu, w dniu 10 maja 1977, prowadziła z Łodzi do Torunia.

Notatka prasowa z 1977

Pałacyk Rembielińskiego w Warszawie

Pałacyk A.Rembielińskiego

W Alejach Ujazdowskich, na rogu z ul. Piękną, znajduje się Pałac Rembielińskiego. Jak ustaliła prof. J.Rogulska, posiadłość ta od 1857 roku należała do Aleksandra Rembielińskiego, właściciela największej w Królestwie Polskim cukrowni Ostrowy oraz dziedzica dóbr Krośniewice.

Budowę pałacu Rembieliński rozpoczął w 1859 roku, ale zakończyła się ona już dla nowych właścicieli, bowiem Aleksander sprzedał (około 1865 roku) powstający budynek Janowi Kurtzowi i Stanisławowi Radyńskiemu.


Pałacyk został wpisany do rejestru zabytków pod nazwą Willa Poznańskich (dawny pałac Rembielińskich, Lesserów).

Budynek często jest nazywany pałacykiem Lesserów, co wydaje się błędne, gdyż Aleksander Rembielińskich kupił od Lessera jedynie pusty plac. Natomiast to Rembieliński był inicjatorem jego budowy według projektu Lanciego. Później właścicielem był. m.in. łódzki przedsiębiorca Izrael Poznański, stąd jedna z nazw "willa Poznańskich" lub "pałac Poznańskich".

Zbrodnia Katyńska : Tadeusz Wolin

Tadeusz Wolin - urodzony w 1903 roku w Brzeźnie. Przodownik Policji Państwowej w Krośniewicach w latach 1936-1937. We wrześniu 1939 roku komendant wartowni w Spale, w ochronie Prezydenta RP. Uznany za "wroga władzy sowieckiej", został zamordowany przez radziecką policję polityczną NKWD w 1940 roku w Twerze.

Decyzją Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Tadeusz Wolin pośmiertnie został awansowany w 2007 roku na aspiranta.

W 2010 roku społeczność krośniewickiego liceum posadziła Dąb Pamięci poświęcony pamięci Tadeuszowi Wolinowi.
Akcja sadzenia Dębu Pamięci została zorganizowana w ramach programu "Katyń...ocalić od zapomnienia" :
"Celem programu "Katyń ...ocalić od zapomnienia" jest uczczenie pamięci Bohaterów Zbrodni Katyńskiej a zarazem przywrócenie ich sylwetek zbiorowej pamięci narodu poprzez posadzenie 21.857 Dębów Pamięci. Każdy Dąb upamiętnia konkretną osobę, która zginęła w Katyniu, Twerze lub Charkowie, według zasady jeden Dąb jedno nazwisko."
źródło o akcji http://www.katyn-pamietam.pl/


wcześniej opublikowałem
Zbrodnia Katyńska : Zenon Wypychowski
Zbrodnia Katyńska ; Wacław Szatkowski

Kolejarskie pochody

Pracownicy kolejowi z Krośniewic w trakcie pochodu pierwszomajowego (okres PRL).

"Świat kolei" o 100 leciu kolejki

Świat kolei 11/2014 str.3

W aktualnościach miesięcznika z listopada 2014 roku, znalazł się artykuł Stanisława Schweizera o obchodach 100 lecia Krośniewickiej Kolei Dojazdowej.
Autor opisuje imprezę zorganizowaną przez Muzeum im. Jerzego Dunin - Borkowskiego w Krośniewicach oraz Towarzystwo Przyjaciół Krośniewickiej Kolei Dojazdowej w dniach 20-21 września 2014 roku.
Choć w tekście znajdziemy informację o imprezach towarzyszących, to autor zwraca uwagę, że "niewątpliwie największą atrakcją była jednak wystawa taboru na stacji Krośniewice Miasto. Wśród wystawionego taboru znalazły się : Lxd2-262, MBxd1-204, Wmc 039, DOc119 oraz pociąg turystyczny zestawiony z parowozu Px48 - 1902, dwóch letniaków, dwóch brankardów oraz wagonu osobowego typu 3Aw.
Tekst zdobią 3 fotografie.

Świat kolei 11/2014
S. Schweizer " 100 lecie Krośniewickiej Kolei Dojazdowej"